Saturday, July 7, 2012

Եթե դուք մի պահ հիշեիք, որ Մարկեսը փալասե տիկնիկ չի

«Գնդապետը բացեց թիթեղե տուփն ու հայտնաբերեց, որ թեյի գդալից էլ պակաս սուրճ է մնացել: Նա կաթսայիկը վերցրեց կրակի վրայից, ջրի կեսը թափեց հողե հատակին ու սկսեց քերել տուփը, կաթսայիկի մեջ լցնելով սուրճի վերջին մնացորդները, որոնք միախառնված էին ժանգի փաթիլների հետ»:
Վերջը ստիպեցիք, էլի, այս թեմայով գրել: Խոսքը վերաբերում է Մարկեսի չգրած, բայց նրան վերագրվող աշխատանքներին: Սկսենք «Տիկնիկից» (իրական հեղինակը՝ Ջոննի Վելչ, անհայտ մեքսիկացի տիկնիկային ներկայացումներ տվող մարդ, պրուֆլինկ): Գոնե մի պահ պատկերացրեք, որ Մարկեսն այսպիսի արտահայտություններ օգտագործի.
«...հավանաբար ես չէի ասի ամեն ինչ, որ մտածում եմ, բայց հաստատ կմտածեի ամեն ինչ- որ ասում եմ...»«...ամեն աչքերը փակ րոպե մենք կորցնում ենք վաթսուն վայրկյան լույս...»
«...եթե ես սիրտ ունենայի, ես կգրեի իմ ատելությունը սառույցի վրա ու կսպասեի, որ արևը դուրս գա: Վան Գոգի երազով ես Բենեդետտիի բանաստեղծություն կնկարեի աստղերի վրա, ու Սերրատի երգն իմ սերենադը կլիներ լուսնին...»
«...Իմ արցունքներով ես վարդեր կջրեի, որ զգայի նրանց փշերի ցավն ու նրանց թերթերի մարմնավորված համբույրը...»

«...ու ես կապրեի սիրահարված սիրուն...»
Եվ այլն: Ձեռքս կոտրվեր՝ նման բան չթարգմանեի: Ինչպե՞ս եք պատկերացնում, որ իմ սիրելի հեղինակներից մեկը գրեր նման բաներ: Ախր հենց սա եմ ես ամբողջ քննադատական աշխատանքիս ընթացքում քլնգել: Ախր սա տափակ զիբիլ է, որն ավելի շատ մտավոր ունակություններով չփայլող դեռահաս աղջկա հուշատետրին է վայել: Կլիշե կլիշեի վրա՝ կլիշեով համեմված: Ու, չնայած այդ ամենին, իրական հեղինակն իրավունք ունի, որ իր աշխատանքն իրեն վերագրվի: Հիշեք. անկախ նրանից, «Տիկնիկը» ձեզ դուր է գալիս, թե ոչ, այն Ջոննի Վելչի աշխատանքն է, ոչ թե Գաբրիել Գարսիա Մարկեսի:

Աֆորիզմները... աֆորիզմները մեկ այլ պատմություն են: Մարկեսը երբեք, որքան հայտնի է, չի ասել կամ գրել՝ «մի լացիր, ոչ ոք արժանի չի քո արցունքներին, իսկ ով արժանի է, քեզ չի լացեցնի»: Կամ՝ «մի լացիր, քանի որ վերջացել է, ժպտա, որ եղել է»: Ընդհանրապես, Մարկեսը, որքան ինձ հայտնի է, աֆորիզմներ ընդհանրապես չի գրել: Սրանք առավել հաճախ վերագրվում են մեկ այլ գրողի, ով աֆորիզմներ սիրում էր. Դոկտոր Սեուսին: Բայց քանի որ կայուն ապացույցներ չկան, բացի դրանից՝ Սեուսը մի փոքր այլ դեմոգրաֆիայի համար էր գրում, նույնիսկ դա է վիճելի հարց: Հավանաբար հասարակ անանուն աֆորիզմներ են:

Ժողովուրդ, սովորեք բամբասանքը տարբերել փաստից: Ու հեռու մնացեք աֆորիզմներից: Նամանավանդ գրողների աֆորիզմներից, որոնց աշխատանքները չեք կարդացել:
Գնդապետին պետք եղավ ապրել յոթանասունհինգ տարի՝ ուղիղ յոթանասուն ու հինգ, րոպե առ րոպե, այդ պահին հասնելու համար: Նա ինքն իրեն անպարտելի զգաց, երբ պարզ ու հատու պատասխանեց.
- Քաք:

No comments:

Post a Comment