Tuesday, December 27, 2011

Էլմոր Լեոնարդ. «Մակբայեր օգտագործելը մահացու մեղք է»

Վերցված է անգլիական «Guardian»-ի «Գրականություն գրելու տաս կանոններ» հոդվածից:
  • Երբեք գիրքը մի սկսիր եղանակով: Եթե դա միայն մթնոլորտ ստեղծելու համար է, ու ոչ թե հերոսի արձագանքը եղանակին, երկար չես շարունակի: Ընթերցողը սովորություն ունի առաջ թռնել՝ մարդկանց փնտրելով: Կան բացառություններ: Եթե դու Բարրի Լոպեսն ես, որն իր «Արկտիկ երազներ» գրքում էսկիմոսներից շատ ձևեր գտավ ձյունն ու սառույցը նկարագրելու համար, ապա կարող ես եղանակի տեսությամբ զբաղվել, որքան սիրտդ կուզի:
  • Խուսափիր նախաբաններինց. նրանք կարող են ձանձրալի լինել, նամանավանդ եթե գալիս են ներածությունից հետո, որն իր հերթին հաջորդում է մակագրությանը: Իհարկե, այս ամենը լրիվ սովորական է ոչ գեղարվեստական գրականության մեջ: Վեպի նախաբանը նախապատմություն է, ու դու կարող ես այն գցել ուր ցանկանաս: Ջոն Ստեյնբեկի «Քաղցր հինգշաբթին» նախաբան ունի, բայց դա նորմալ է, քանի որ գրքի հերոսը միանգամից ֆիքսում է այն, ինչի մասին իմ կանոններն են: Նա ասում է. «Ես սիրում եմ, երբ գրքում լիքը խոսակցություն է լինում, ու չեմ սիրում, երբ ինձ ասում են, թե խոսացողն ինչ տեսք ունի: Ես ուզում եմ պարզել, թե նա ինչ տեսք ունի նրանից, թե ինչպես է նա խոսում»:
  • Երկխոսությունն առաջ տանելիս երբեք մի օգտագործիս «ասաց»-ից բացի ուրիշ բայ. բայը գրողն է, ով իր քիթը խցկում է երկխոսության մեջ: Բայց «ասաց»-ը պակաս միջամտող է, քան «մրմնջաց»-ը, «հոգոց հանեց»-ը, «զգուշացրեց»-ը, «ստեց»-ը: Ես մի անգամ նկատեցի, որ Մերի ՄակԿարտին երկխոսության տողն ավարտել է «she asseverated»-ով. ստիպված եղա դադարեցնել ընթերցանությունն ու գնալ բառարանի մոտ:
  • Երբեք մակբայ մի օգտագործիր «ասաց» բառը փոփոխելու համար («նա մռայլորեն հորդորեց...»): Մակբայն այդ (կամ գրեթե ցանկացած) կերպ կիրառելը մահացու մեղք է: Հեղինակն ինքն իրեն լրջորեն ցուցադրում է ու կարող է ընդհատել փոխանակման ռիթմը: Ես գրքերիցս մեկում հերոսուհի ունեմ, որը պատմում է, թե ինչպես էր «բռնաբարություններով ու մակբայերով լի» պատմավեպեր գրում:
  • Բացականչական նշաններդ չափի մեջ պահիր: Քեզ թույլատրվում է օգտագործել ոչ ավելի, քան մեկ-երկու հատ՝ արձակի ամեն 100,000 բառի համար: Եթե բացականչությունների հետ խաղալու նույն ճարպկությունն ունես, ինչ Թոմ Վուլֆը, կարող ես դրանք բռերով խցկել:
  • Երբեք մի օգտագործիր «հանկարծակի» կամ «ասես դժոխքը բաց ընկավ» բառերը: Այս կանոնը բացատրության կարիք չունի: Ես նկատել եմ, որ «հանկարծակի» բառը կիրառող գրողները սովորաբար պակաս ժուժկալ են բացականչական նշանների կիրառման հարցում:
  • Տարածաշրջանային բարբառները խնայողաբար օգտագործիր: Հենց սկսես երկխոսության բառերն ըստ արտասանության գրել ու էջերը ծանրաբեռնել ապաթարցներով, ի վիճակի չես լինի կանգ առնել: Տես, թե ինչպես է Էննի Պրուլքսը բռնեցնում վայոմինգյան ձայների նրբերանգները կարճ պատմվածքների իր «Փոքր հեռավորություն» գրքում:
  • Խուսափիր հերոսների մանրամասն նկարագրություններից, ինչի մասին արդեն հիշատակել է Ստեյնբեկը: Ի՞նչ տեսք ունեն «ամերիկացին ու նրա հետ եկած աղջիկն» Էռնեստ Հեմինգուեյի «Սպիտակ փղերի պես սարերը» աշխատանքում: «Նա գլխարկը հանել ու սեղանին էր դրել»: Ամբողջ պատմվածքի մեջ ֆիզիկական նկարագրության միակ հղումը դա է:
  • Մի ընկիր մանրամասների մեջ, երբ վայրեր ու իրեր ես նկարագրում, եթե դու Մարգարետ Էթվուդը չես ու չես կարող խոսքով պատկերներ նկարել: Դու չես ցանկանում, չէ՞, որ նկարագրությունները գործողությունը, պատմության հոսքը կանգառի բերեն:
  • Ձգտիր բաց թողնել այն մասերը, որոնք ընթերցողը հակված է բաց թողնել: Մտածիր՝ ի՞նչ ես բաց թողնում, երբ վեպ ես կարդում. չաղ արձակ պարաբերություններ, որոնց մեջ չափից դուրս շատ բառեր ես տեսնում:
Իմ ամենակարևոր կանոնն ի մի է բերում տասերորդը. եթե գրածս գրածի տպավորություն է թողնում, ապա այն պետք է գրել նորից:

Թարգմանեց Բ. Պողոսյանը:

Ռոդմեն Ֆիլբրիք. «Գրելու Խորհուրդներ Ռոդից»


«Երևակայությունը մկան է: Ինչքան այն շատ օգտագործես, այնքան կուժեղանա»:
Ռոդմեն Ֆիլբրիքը սկսել է գրել, երբ դեռ վեցերորդ դասարանում էր սովորում: Սկզբում նա իր պատմվածքները գաղտնի էր պահում, քանի որ գրելը նրան «դեմք» կամ «նորմալ» չէր թվում, բայց երբ դարձավ տասնվեց տարեկան, որոշեց մի քանի հրատարակիչների ուղարկել իր առաջին վիպակը: Վիպակը մի տղայի մասին էր, ով թաքուն հիացմունքով էր նայում իր ամենամոտիկ ընկեկերոջը՝ հանճարի, ով վերջում ողբերգականորեն մահանում է: Չնայած վիպակը մերժեցին, Ռոդը չհանձնվեց: Երբ նա քսանութ տարեկան էր, նրա գրական կարիերան առաջ շարժվեց հասուն ընթերցողի համար նախատեսված վիպակի տպագրության շնորհիվ:

Չակ Պալանիկ. «Գրելու 13 խորհուրդներ»

Նյութը թարգմանել եմ դեռ 2010-ի սեպտեմբերին, տեղադրում եմ այստեղ: Այն կարող եք գտնել նաև Twisted Perception-ում ու Հայարտ գրական ցանցում:

Կարդալ այլ լեզուներով.





Քսան տարի առաջ Պորտլենդում ես ու ընկերուհիներիցս մեկն ամանորի նախօրեին քաղաք էինք իջել: Մեծ հանրախանութները՝ «Մեյեր էնդ Ֆրենկ», «Ֆրիդրիք էնդ Նելսոն», «Նորդսթորմս»... նրանց մեծ ցուցափեղկերից ամեն մեկն իրենից պարզ, գեղեցիկ տեսարան էր ներկայացնում. հագուստով մանեկեն կամ օծանելիքի շիշ՝ արհեստական ձյան մեջ: Բայց «Ջեյ Ջեյ Նյուբերիի» խանութի պատուհանները, գրողը տանի, նրանք ճխտված էին տիկնիկներով, փայլազարդերի, խոհանոցային պարագաների ու պտուտակահանների հավաքածուներով, բարձերով, փոշեկուլներով, պլասմասայե կախիչներով, մետաքսեծ աղիկներով, քաղցրավենիքով. կարծում եմ՝ հասկացաք, թե ինչ ի նկատի ունեմ: Հարյուրավոր տարբեր իրերից ամեն մեկի գինը նշված էր կարմիր ստվարաթղթի մաշված կտորի վրա: Եվ, երբ անցնում էինք մոտով, ընկերուհիս՝ Լորին, երկար հայացք նետեց ու ասաց. «Ցուցափեղկեր զարդարելու նրանց փիլիսոփայությունը երևի սա է՝ եթե ցուցափեղկը լավ չի նայվում, ավելի շատ բան դիր մեջը»:

Նա ամենաճիշտ պահին ամենաճիշտ մեկնաբանությունն արեց, ու ես երկու տասնամյակ անց էլ հիշում եմ այն, քանի որ ծիծաղեցրեց: Այն մյուս, գեղեցիկ ցուցափեղկերը... Համոզված եմ, նրանք բարձրաոճ ու ճաշակով էին, բայց իրականում չեմ էլ հիշում, թե ինչպիսի տեսք ունեին:

Այս էսսեի առումով, իմ նպատակն է՝ ավելի շատ բան դնել մեջը: Համատեղել գաղափարների ամանորյա պաշարի կարգի մի բան՝ հուսալով, որ ինչ-որ բան օգտակար կլինի: Կամ էլ, ասես ընթերցողների համար նվերների տուփեր փաթեթավորեմ, մեջը դնելով քաղցրավենիք, սկյուռ, գիրք, խաղալիքներ ու վզնոց, ես հույս ունեմ, որ բավականաչափ զանազանությունը կերաշխավորի, որ մի կողմից ինչ-որ բան այստեղ լրիվ էշություն դուրս կգա, բայց մեկ այլ բան կարող է լրիվ տեղին լինել:

Լեստեր Դենտի սյուժեի ուրվապատկերի բանաձևը

Նյութը վաղուց էի  տեղադրել ֆորումում, բայց ժամանակս երբեք չէր բավականացնում այն թարգմանելու համար: Այո, հիշում եմ, որ Մարկեսի պատմվածքն էլ եմ կիսատ թողել, բայց դե աշխատանքն ու մնացած բաները գրական գործունեության համար նախատեսված ամբողջ ժամանակս խլում են: Տեքստը կարդալիս հաշվի առեք, որ գործ ունեք 30-ականների թեթև ընթերցանության համար նախատեսված pulp-պատմվածքների հեղինակի հետ, որը գրեթե չի տարբերվում con-artist/ավանտյուրիստից, չունի բարձրագույն կրթություն դասական իմաստով: Այո, նա անդրադառնում է խմբագրին ու ընթերցողին (նաև այս պատմվածքի ընթերցողին) խաբելուն, բայց իսկապես գեղարվեստական գրականություն, ոչ թե վավերագրություն գրող ցանկացած հեղինակ պարտավոր է լավ ստախոս լինել: Իսկ եթե դուք համարում եք, որ գրելու մեջ արհեստ չկա ու դուք գրելիս «դուրս եք հորդում այն, ինչ ձեր սրտում է», խնդրում եմ հավաքել ձեր պաթոսը և չկարդալ այս հոդվածը, չկարդալ իմ բլոգն ընդհանրապես ու չկարդալ գրական ոչ մի խորհուրդ ու քննադատություն: Դուք երբեք լավ գրող չեք լինի:
Ու այո, ես գիտեմ, որ եգիպտերեն կոչվող ժամանակակից լեզու գոյություն չունի, ու որ հեղինակը կոտրատված արաբերենով է տալիս հարցը: Խնդիրը նրանում է, թէ ինչպիսի ընթերցողի համար է նախատեսված ձեր պատմվածքը: Չնայած ամեն ինչին, հեղինակը տալիս է էական, պրագմատիկ ու օգտակար խորհուրդներ: Այնպես որ, սա պարտադրող կառույց չի՝ ընդամենը ուրվապատկեր, պատմվածքում ձեր սեփական նյութը ճիշտ դասավորելու բանաձև: Որը կարող եք տրամաբանության սահմաններում փոփոխել ու համապատասխանեցնել ձեր գրածին:
Գնացինք:

Thursday, December 22, 2011

Օրվա երաժշտությունը

No Doubt, "Don't Speak"
Հիշեցի, էլի: Հին, ոչ այնքան բարի ժամանակները:

Wednesday, December 21, 2011

Ընդհանրապես, երբ կյանքիդ մի հատված փորձում ես ետ մղել, ճնշել, որպես լծակի հավասարակշռության կետ՝ ամենաշատ ճնշումն ընկնում է միջանկյալ հատվածի վրա, որն ավելի հաշտ է դրա հետ: Մարդկանց հետ էլ է այդպես:
Ես չեմ հիշում իմ կյանքը 2006-2008 թվերին:
Այսօր հաշվեցի՝ պարզվեց, որ քսանհինգ տարեկան եմ: Կյանքիս կեսն արդեն ապրել եմ ու, գրողը տանի, այն ինձ դուր չի եկել:
Ի՞նչ երաշխիքներ կան, որ մնացածը դուրս կգա:
Լա՞վ ես:

Friday, December 16, 2011

Ու նորից լրագրողի էթիկայի թեմայով. բաց նամակ

Հարգելի Թերթ.am ու 1ին.am,

Երկար ժամանակ ձեր նորությունների բաժանորդը (և քննադատը) լինելուց հետո ես որոշել եմ դադարեցնել բաժանորդագրությունս ու մնացած ընթերցողներիս էլ խորհուրդ եմ տալիս հետևել օրինակիս:

Նախապատմություն. ինչու՞ էի բաժանորդագրվել հայկական լրատվական կայքերի, եթե արտասահմանյան տեղեկատվությունը թե անաչառության, թե՛ տեղեկատվության որակի առումով գերազանցում է հայկականին, իսկ լեզվի հետ էլ, կարծես թե, խնդիր չունեմ:

Հիմնական պատճառը հայալեզու տեղեկատվությանն աջակցություն ցույց տալն էր: Մղում, որը խոշոր հաշվով իրեն չարդարացրեց:

Նախապատմություն. լրագրողի էթիկայի մասին ես էլի էի գրել, երբ անդրադարձել էի Ամսագիր.am-ին իմ «Լրագրողի էթիկան, սեքսն ու երաժշտությունը» հոդվածում, որին, ինչպես նաև դրան հաջորդած իրավական տերմիններ չարաշահող ինչ-որ մարդկանց սպառնալիքներն ու պորտը տեղը դնելը դեռ կենդանի են բլոգում: Արդյո՞ք այդքան կոնֆլիկտն ինչ-որ բան փոխեց: Մտնում եմ նրանց կայք, առաջին էջից պատահական հոդված ընտրում, ու ասես ինքնածաղր լինի. բառացիորեն՝ բրիտանացի գիտնականների հերթական հայտնագործությունը:

Saturday, December 10, 2011

(RED) Պայքարենք ՁԻԱՀ-ից ազատ սերնդի համար

Միացի՛ր ՁԻԱՀ-ից ազատ սերնդի համար պայքարին սեղմելով այս հղումը:


Իհարկե, քիչ հավանական է, որ (RED) նշված ապրանքները կհայտնվեն Հայաստանում, բայց գոնե օգնեք տարածել ուղերձը:

Փոքրիկ Լյուցիֆերը

Փիսուկս իր սիրելի ուտելիքն է կրծում՝ հավի թաթ:) այն էլ ինչ ագահությամբ: Առաջին լուսանկարներն են, որ ես եմ անում: Ափսոս՝ ֆոտոխցիկիս էկրանը ջարդել եմ, չեմ կարողանում նորմալ նկարել:

Ամբողջ ալբոմն՝ այստեղ:

Օրվա երաժշտությունը

Dream Theater, "Solitary Shell"


Հիմա ինձ մասին է ավելի, քան երբևէ:

Wednesday, December 7, 2011

Ինչ եղանակներից չօգտվել բանավեճի մեջ

Որոշեցի բանավեճի արվեստի մասին հոդվածաշար գրել: Ի վերջո, հայալեզու շրջանում միայն առանձին անհատներ են նրան տիրապետում գիտակցաբար:

Այս անգամ, որքան էլ ոչ տիպիկ լինի ինձ համար, կսկսեմ ոչ թե հիմունքներից, այլ երեք «չի՛ կարելիներից», որոնք այդքան հաճախ են պատահում մեր բանավեճերում:

Ցանկացած դեպքում, բանավեճ սկսելուց առաջ անկեղծորեն ինքներդ ձեզ հարց տվեք. ի՞նչ արդյունքի եք ձգտում: Եթե միայն ցանկանում եք ապացուցել, որ ճիշտ եք, ապա մի բանավիճեք: Դուք ճիշտ եք, ու եթե նույնիսկ իրականում ճիշտ էլ չեք, ապա ձեզ հակառակում համոզելը կպահանջի լիքը ավելորդ էներգիա, կարող է առաջացնել վիրավորվածության զգացողություն ու ոռի մրմռալ բանավեճում պարտված կողմի մոտ: Իսկ եթե իրոք ցանկանում եք պարզել, թե երկու և ավելի տեսակետներից որն է ճիշտ, ապա խնդրում եմ, մի օգտվեք հետևյալ փաստարկներից:

Monday, December 5, 2011

Ծանոթներիցս մեկն (արական սեռի, քյառթոտ) այսօր խնդրում էր ֆեյսի պրոֆիլ ջարդել:
- Ապե ջարդի էլի, լավ էլի, ախպերական:
- Չեմ կարա, **** ջան, պրինցիպի հարց ա:
- Բայց խի՞, ապե:
- Դե, ասենք, էդ ինձ համար նույնն ա, ինչ դու, ասենք, տղու մինետ անես:
- Հա, բայց ո՞վ պիտի իմանա:
Ու, ինչպես կասեր չՆորիկը, տենց:

«Ինչու ես չեմ սիրում քրիստոնյաներին» շարքից

Երբևէ լսե՞լ եք «հակահոմոսեքսուալ էկզորցիզմի» մասին: Այս տեսահոլովակում կարող եք տեսնել, թե ինչպես է այն իրականացվում տասնվեցամյա դեռահասի նկատմամբ.


Էկզորցիզմը «չար հոգիներին» մարդու միջից դուրս քաշելու պրակտիկա է, որը ներառում է ծեծ, սառը ջրով շփումներ, շղթաներով կապել, մտրակով հարվածներ, սովի ու ծարավի մատնել: Միջնադարում միջոցների ցանկը շատ ավելի լայն էր: