Տեսնում ես Վայոց Ձորի մարզի Կարմրաշեն գյուղի զինվոր Արմենակին, վիրավորված, չի քայլում, բայց քարի պես պինդ: Սպաներին ու զինվորներին, որ ասել են՝ տղերք, դուք նահանջեք, մենց իրենց կպահենք: Էն եզդի երեխա Քյարամին, որ սպային ասել է՝ կամանդիր, քեզ մենակ չեմ թողնի: Զոհվածներին ու նրանց, ովքեր բախտավոր են եղել կենդանի մնալ: Անհամեմատ գերակշռող թշնամու դեմ կանգնած ու գիծը պահած տղերքին: Գյումրու դոմիկների մեջ 28 տարի մնացած, թալանված, ծեծված, խաբված ժողովրդի երեխեքին: Երբ իրենց զենքն ու հացը լափել էին, ու իրենց թողել գծի վրա, որովհետև զենքը փող արժի, իսկ զինվորը ձրի է:
Ի՞նչ սրտով են իրենք կռվել ու պահել գիծը, որտեղի՞ց իրենց մեջ էդքան քաջություն: Փոքր Մհե՞րն էր Ագռավաքարից դուրս եկել ու իրենց կողքը կանգնել: Որտեղի՞ց մեր մեջ այդքան արժանավոր զավակներ, ի՞նչ ենք արել, որ արժանանանք իրենց նման եղբայրներ ունենալու պատվին:
Կաթողիկոսի աղոթքներն ու պաշտոնյաների ցավակցության, քաջալերող խոսքերը գրողի ծոցը գնան՝ լափողների, զինվորին մահվան ուղարկողների: Բայց դրանք այնպիսի մանրուքներ են, որ տղերքի հիշատակը չեն կարող պղծել:
Նույնիսկ ՊՆ խոսնակ Արծրուն Հովհաննիսյանն ԱՇԽԱՏՈՒՄ ԷՐ քառօրյա պատերազմի ընթացքում: Երբ մնացածը մուկ էին տշում ու ավելի ամաչացնում մեզ, Արծրուն Հովհաննիսյանն ԱՇԽԱՏՈՒՄ ԷՐ: Ինչքան էլ այսօր Հրապարակ.am-ն ու ուրիշները հաչան իր վրա, այդ չորս օրն իր տված տեղեկատվությունը ձայն էր մի տեղից, որտեղ մեզ համար անորոշություն ու վախ էր: Արցախի ոստիկանությունը շտապ օգնության դեր էր վերցրել իր վրա ու էլի ԱՇԽԱՏՈՒՄ ԷՐ: Ժողովուրդը Մաշտոցի պուրակում հավաքված օգնության ձեռք էր փորձում մեկնել սահմանին ու էլի ԱՇԽԱՏՈՒՄ ԷՐ: Առանց հրամանների, կոչերի ու լոզունգների, առանց ղեկավարների, թագավորների ու նախագահների: Երևի հասկացել են, որ մեր հույսը մենք ենք:
Ու էական չի, թե ովքեր կգնան ու սահմանի վրա սելֆիդայի կխաղան, ովքեր իրար մեդալներ կշնորհեն, ովքեր կստորանան թշնամուն հարձակվողական զենք վաճառողի առաջ, ովքեր լափողների շուրջ միավորվելու կոչեր կանեն:
Դուք մեր տանձին չեք: Դուք մեզ պետք չեք: Եթե միավորվենք, մենք կմիավորվենք սահմանին կանգնած հայ զինվորի շուրջ: Դուք մեզ թալանել եք, մենք մեր հացից կկտրենք զինվորի համար: Ու եթե դուք զինվորի արյունով գնածը ռուսի դրամով վաճառեք, երևի ստիպված լինենք ձեզ օձիքից բռնած քարշ տալ դեպի լույսը:
Մենք չենք կոտրվի, մենք չենք հանձնվի, մենք չենք նահանջի, որովհետև տղերքն ավտոմատի դեմ չեն կոտրվել, չեն հանձնվել, չեն նահանջել:
Ձեր տիրու մերը էն բանից: Ալիևի տիրու մերը էն բանից: «Քոսոտ Ադրբեջանի դեմ էդքան զոհ եք տվել, ինչի եք դուք ընդունակ» ասող հայ ռուսուլմանների տիրու մերը էն բանից: Զինվորի արյան գինը չգնահատողի տիրու մերը էն բանից:
Կ’ասեն` տարին էրկու անգամ
Էդ քար իրարուց կը բացվի.
Մեկ անգամ Վարդևորին,
Մեկ անգամ՝ Համբարձման։
Որ քար կը բացվի, Մհեր՝
Քառսուն ավուր ճամփա մեկ ժամվա կ’էրթա.
Քառսուն օր վեր քարերին կ’էրթա,
Ինչ հողի վերան ընկնի՝ ձին կը խանդկի,
Չը կարնա քելի, ետ կը դառնա։
Կ’ասեն՝ մեկ Համբարձման գիշեր
Հովիվ կ’էրթա էդ քարի առաջ,
Մհերի քար իրարուց կը բացվի,
Հովիվ ներս կը մտնի, կը տեսնի՝
Հսկա մարդ մի էդտեղ նստած.
Հովիվ կը հարցու.
— Մհե՛ր, դու ե՞րբ տ’էլնիս էդտեղեն։
Մհեր կը դառնա՝ կ’ասի.
— Ես որ էլնեմ էստեղեն,
Հողն ինձ չի պահի։
Քանի աշխարք չար է,
Հողն էլ ղալբցեր է,
Մեջ աշխրքին ես չեմ մնա։
— Որ աշխարք ավերվի, մեկ էլ շինվի,
Եբոր ցորեն էղավ քանց մասուր մի,
Ու գարին էղավ քանց ընկուզ մի,
Էն ժամանակ հրամանք կա, որ էլնենք էդտեղեն։
Հովիվ որ դուրս կ’էլնի,
Քար կը գա, կը հասնի իրարու։
Ուրբաթե ուրբաթ,— կ’ասեն,—
Ջուր կը գա, կաթի էդ քարեն։
Կ’ասեն՝ Մհերի ձիու ջուրն է։
Ու ամեն ճամփորդ՝ ուրբաթ օրեր
Կը լսի Քուռկիկ Ջալալու խրխնջոցն էդ քարեն։
Կներեք, կուտակվել էր:
No comments:
Post a Comment