Հակավակցինացիոն շարժումը շատ դեմքեր ունի՝ «es chem patvastelu im erexayin u es el patvastvac chem, im mayr@ bjishk e inqn el e dem» ասող մայրերից մինչև իսլամիստն զինյալներ: Օրինակ՝ Պակիստանը: Այնտեղ իսլամիստները համարում են, որ վակցինացիան արևմտյան դավադրություն է, որն ուղղված է երեխաներին անպտուղ դարձնելուն: Այն դեպքում, երբ Պակիստանը միակ երկու երկրներից է, որտեղ դեռ կա պոլիոմիելիտի օջախ: 2014 թվականին այնտեղ գրանցվել է պոլիոյի 300-ից ավել դեպք: Պոլիոյի վակցինացիա իրականացնող բժիկներին ստիպված են ոստիկաններ պաշտպանել, բայց երբեմն դա էլ քիչ է լինում: 2012 թ. դեկտեմբերին իսլամիստները սպանել են հինգ պոլիոյի վակցինացիա իրականացնող մասնագետների: 2014-ի նոյեմբերին՝ ևս չորսին: 2015-ի հունվարին իսլամիստ ահաբեկիչն ինքն իրեն պայթեցրել է վակցինացիոն կենտրոնի մոտ՝ սպանելով 15 մարդ: 2015-ի փետրվարին հայտնաբերվեցին իսլամիստների առևանգած չորս պոլիոյի վակցինացիա իրականացնող մասնագետի դիակները: 2016-ի ապրիլին ութ իսլամիստ զինյալ մոտոցիկլետների վրա կրակեցին վակցինացիա իրականացնող մասնագետների ու իրենց պաշտպանող ոստիկանների ուղղությամբ: Սպանվեցին յոթ մարդ:
Փորձենք հասկանալ վակցինացիոն շարժման մեջ մտած, ու շարժումից դուրս եկած մարդկանց՝ դա մեզ կօգնի ավելի լավ հասկանալ բուն շարժումը:
("What's behind the anti-vax movement?", BBC 2015) Ջունիպեր Ռուսսոն միայնակ մայր է ԱՄՆ Տեննեսի նահանգի Չատանուգա քաղաքում: Նա հակավակցինացիոն շարժման անդամ էր:
«Էնդրյու Վեյկֆիլդի ուսումնասիրությունն այն բաներից էր, որ ինձ իրոք վախեցնում էին: Հակավակցինացիոն շարժման մեջ մտնող մարդիկ մեծ մասամբ կարծում են, որ նրան լռեցրել են, ու որ նա իրականում շատ կարևոր բանի մասին խոսող հերոս էր»:
Լրագրող Բրայան Դիրի նման, Ջունիպերն էլ է բացասական արձագանքի ու անգամ սպառնալիքների արժանացել հակավակցինացիոն շարժման կողմնակիցների կողմից՝ իր տեսակետը փոխելու համար: Բայց կար ժամանակ, երբ իր մտքում կասկածներ չկային. նա համարում էր, որ վակցինաները դավադրություն են:
«Ես ընդամենը 20 տարեկան էի, երբ հղիացա, ու շատ երիտասարդ ու նաիվ էի, ու տարված էին այն աշխարհայացքով, թե բնությունը պարզապես հիասքանչ բան է, ու որ մեր մեծ, վախենալի, ինդուստրիալացված աշխարհի հետ կապված ամեն ինչ վատ է»:
«Կարծում էի՝ կառավարությանը պետք չի վստահել, ու հավատում էի այն գաղափարին, որ մեծ դեղագործական կազմակերպություն կա, որը պատրաստ է իմ երեխային վնասելու գնով փող աշխատել»:
«Միակ բանը, որ իմ մտքով անցնում էր, այն էր, որ ես ամեն ինչ անում էի իմ երեխային ժամանակակից բժշկության հրեշից պաշտպանելու համար: Ես չէի մտածում, որ մեկ ուրիշին վտանգում եմ, բայց հիմա ես դա գիտեմ»:
Ջունիպերի տեսանկյունը փոխվեց, երբ իր երեխային, ով երբեք վակցինացիա չի ստացել, աուտիզմ ախտորոշեցին:
«Ես դեմ առ դեմ դուրս եկա այն մտքին, որ ես սխալվել եմ՝ կարծելով, որ ամեն ինչ ճիշտ եմ արել, ու որ ոչ մի վատ բան չէր կարող պատահել իմ երեխաներին»:
«Ես հաճախ էի տեսնում թեման նորություններով, ու հիմա հասկանում եմ, թե պրեսսան ինչքան անպատասխանատու էր: Նրանք մի կողմից ներկայացնում էին Համաշխարհային Առողջապահական Կազմակերպության հետ աշխատող բժիշկ, ու նրա հետ բանավեճի էին դնում մի մայրիկի, ով պնդում էր, թե իր երեխան պատվաստումներից աուտիզմ է ստացել»:
«Ինձ համար շատ հեշտ էր ընդունել այն մարդու կողմն, ում հետ ավելի շատ ընդհանուր բան ունեի, ի հակադրություն բժշկի, ում, իմ այդ ժամանակվա կարծիքով, կաշառել էր պետությունը»:
Անտրոպոլոգ Հայդի Լարսոնը պնդում է, որ հակավակցինացիոն շարժման անդամների խնդիրն այն է, որ իրենք կարծում են՝ իրենց չեն լսում: Այդ տեսանկյունից նա համարում է, որ պարզապես ինֆորմացիա տրամադրելն իրենց (ու իմ այս հոդվածաշարն, այդ կոնտեքստում) արդյունավետ չի, ու որ առողջապահության ոլորտի աշխատողները պետք է սկսեն լսել մարդկանց, ում սպասարկում են:
Մեգան Սենդլինը 20-ամյա երկու երեխայով մայր է: Նա որոշել էր ծննդաբերել տանն ու առավել լիարժեք ծնող լինել իր երեխաների համար: Ու, բնականաբար, նա սկսեց շփվել մարդկանց հետ, որոնք նույնպես փորձում էին նույն մոտեցումը ցուցաբերել ծնողության նկատմամբ: Մեգանը նկատեց, որ իր ծանոթներից շատերը դեմ են վակցինացիային, ու հարցրեց դրանից իր ընկերներից մեկին: Ընկերն առաջարկեց կարդալ, թե ինչ բաղադրամասեր կան վակցինաների մեջ, կարդալ փաթեթների ներդիրներն ու հնարավոր կողմնակի էֆեկտների մասին: Մեգանը կարդաց... ու սարսափեց: Չնայած կարդացածի մեծ մասը չհասկանալուն: Հետո նայեց, թե ինչքանով են տարածված հիվանդությունները, որոնց դեմ պատվաստում են երեխաներին: ԱՄՆ-ում տարիներով դիֆտերիայով վարակվելու դեպք չէր եղել:
Մեգանի պատմությունը երկրորդ աղբյուրից հակավակցինացիոն գաղափարներ ձեռք բերելու դեպք է, երբ արդեն հակավակցինացիոն շարժման մաս կազմող մարդիկ խաղում են անփորձ ծնողների վախերի վրա ու նրանց մղում դեպի իրենց շարժումը:
Մեգանի ընկերներն իրեն համոզում էին չվստահել պաշտոնական կայքերին ու ինֆորմացիան փնտրել Google-ով որոնելու միջոցով ու ֆեյսբուքյան էջերից, ասում էին իրեն, թե ինչպես է իր մայրական կաթը երեխային պաշտպանում բոլոր հիվանդություններից, ամեն կերպ հոգեբանական աջակցություն ցույց տալիս ու ներկայացնում իր երեխային որպես իդեալական առողջ չվակցինացված երեխայի օրինակ: Դա հաճելի զգացողություն էր՝ երբ դու մի մեծ, բարեկամաբար տրամադրված հանրության մասն ես:
Ինչևէ, որոշ ժամանակ շարժման մեջ անց կացնելուց հետո Մեգանը, ով սկեպտիկ մարդ էր, նկատեց, որ շարժման մյուս անդամները հավատում են նաև այլ դավադրությունների տեսությունների, որոնք տրամաբանությունից ավելի հեռու են, քան հակավակցինացիոն գաղափարները: Օրինակ՝ «քիմիական հետքերի» դավադրությունների տեսությունն, ըստ որի ինքնաթիռների երկնքում թողած հետքերը ոչ թե դիզելային վառելիքի այրման հետևանքով արտանետված նյութերի շուրջ գոլորշու խտացման հետևանք են, այլ հատուկ քիմիական նյութեր, որոնք իշխանություններն օգտագործում են մեզ կառավարելու համար:
Կասկածները բերեցին ուսումնասիրությունների, իսկ պաշտոնական ուսումնասիրությունների արդյունքը վակցինացիոն նյութերի բաղադրիչներից ավելի վախենալի էր: Ոչ, հիգիենան չէր պատասխանատու հիվանդությունների նվազման համար՝ դա վակցինացիայի շնորհիվ էր: Ոչ, վակցինացիոն նյութերը չէին գերբեռնում իմունային համակարգը՝ ժամանակի հետ կատարելագործվելով, իրենք ավելի քիչ անտիգեներով պաշտպանում էին ավելի շատ հիվանդություններից: Ոչ, աուտիզմը կապ չուներ պատվաստումների հետ:
Երբ Մեգանի փոքր աղջիկը տաս ամսեկան էր, նա որոշեց վերսկսել պատվաստումները: Երբ դրա մասին հայտնեց Ֆեյսբուքում, կորցրեց միանգամից 50 ընկեր: Մարդիկ, ովքեր ողջունում էին նրա երեխա տանն ունենալու միտքը, ասում էին, որ ինքը հիանալի մայր է ու ոգեշնչող մարդ, պարզապես ջնջեցին իրեն: Մեգանին հեռացրեցի խմբերից, արգելափակեցին մարդիկ, որոնց ինքն ընդհանրապես չէր ճանաչում:
Ինչևէ, Մեգանի երեխաներն այժմ վակցինացված առողջ երեխաների փայլուն օրինակներ են, իսկ դա երևի ամենակարևորն է: Ամբողջ պատմությունն անգլերեն կարող եք կարդալ այստեղ:
Նաոմի Մյուրրեյը հակավակցինացիոն շարժման անդամ դարձավ Ջեննի ՄակԿարթիի գիրքը կարդալուց հետո (ևս մեկ արգումենտ ի օգուտ նրա, որ ֆոտոմոդելը չի կարող ձեզ ավելի լավ առողջապահական խորհուրդներ տալ, քան բժիշկը): Ամուսինը կարողացավ նրան համոզել երեխային վակցինացիայի ենթարկել, ու դա, հավանաբար փրկեց երեխայի կյանքը:
Չորս ամսեկանում Նաոմիի աղջիկը վարակվեց կապույտ հազով, որի դեմ պատվաստված էր: Կապույտ հազը վարակիչ օդակաթիլային հիվանդություն է, որի ժամանակ մարդն այնքան է հազում, որ օդը լքում է նրա թոքերը: Փոքր երեխաների դեպքում դա առավել վտանգավոր է՝ 2000-2014 թթ. 241 երեք ամսեկանից փոքր երեխա է ԱՄՆ տարածքում մահացել այդ հիվանդությունից: Վակցինացիայի շնորհիվ, հիվանդության ընթացքը թեթև էր ու հիվանդությունը բարդացումների չբերեց (կարող է թոքաբորբ առաջանալ ու նույնիսկ ուղեղի վնասվածք թթվածնային քաղցից):
Այժմ Նաոմին վիրավորական է համարում, որ մարդիկ կարող են գիտակցաբար հրաժարվել վակցինացիայից: Հակավակցինացիոն շարժման անդամ ընկերների արձագանքը, բնականաբար, կանխատեսելի ագրեսիվ է: Բայց երեխային շատ վտանգներ այլևս չեն սպառնում:
Ես բերեցի երեք լրիվ տարբեր ծնողների օրինակներ: Երեքն էլ իրենց կյանքի ինչ-որ շրջան եղել են հակավակցինացիոն շարժման մասնակիցներ, երեքն էլ գիտակցաբար լքել են շարժումը: Երեքն էլ բախվել են գրեթե կրոնական աղանդ ի ռեակցիա հիշեցնող արձագանքի՝ տարբեր չափերով: Իսկ ամենասկզբում ես ցույց տվեցի, թե ինչպիսի ծայրահեղական մարդիկ են մտնում հակավակցինացիոն շարժման մեջ:
Շարքի հաջորդ մասում ես կանդրադառնամ շատ ծանր թեմայի՝ դեպքերի, երբ երեխային պատվաստված լինելը կարող էր փրկել:
No comments:
Post a Comment