«Բրանդ»/«Մանֆրեդ»

Հենրիկ Իբսենի «Բրանդն» էի կարդում: Դե, կրոնական-փիլիսոփայական թեմաներն ու «What you are, be fully, not in parts and pieces»-ը քննարկելը տրիվիալ կլիներ, բայց մի հատված կար, որ մարմնովս դող անց կացրեց:

Դրաման չկարդացածներին ներկայացնեմ իրավիճակը. Բրանդի երեխան՝ Ուլֆը, մահանում է, կինն՝ Ագնեսը, երեխայի հագուստից է կարոտն առնում:

Մի օր մուրացկան կին է գալիս ու հագուստ է խնդրում իր երեխայի համար: Բրանդը համոզում է Ագնեսին Ուլֆի շորերը տալ մուրացկանին:

Երբ կինը հեռանում է, Ագնեսը բացականչում է՝ «Ես ազա՛տ եմ»: Ու մահանում:

Ընդհանրապես, Իբսենի հերոսներն ամեն մեկը մի ծայրահեղ ախմախությամբ է տառապում (ու ոչ մեկը, չնայած իրենց որոշ դրական գծերի, իմ մոտ սիմպատիա չի առաջացնում):

Դրա համար էլ Իբսենին առանձնապես չեմ սիրում: Բայց երբեմն կարդում եմ:

Այլ բան է Բայրոնը: Ինչպե՞ս կարող եմ չսիրել նրա Մանֆրեդին.

SPIRIT.	Reluctant mortal! Is this the Magian who would so pervade The world invisible, and make himself Almost our equal? - Can it be that thou Art thus in love with life? the very life Which made thee wretched!
MANFRED.	Thou false fiend, thou liest! My life is in its last hour, - that I know, Nor would redeem a moment of that hour. I do not combat against death, but thee And thy surrounding angels; my past power Was purchased by no compact with thy crew, But by superior science - penance - daring, And length of watching - strength of mind - and skill In knowledge of our fathers when the earth Saw men and spirits walking side by side And gave ye no supremacy: I stand Upon my strength - I do defy - deny - Spurn back, and scorn ye! -
SPIRIT.	But thy many crimes Have made thee -
MANFRED.	What are they to such as thee? Must crimes be punish'd but by other crimes, And greater criminals? - Back to thy hell! Thou hast no power upon me, that I feel; Thou never shalt possess me, that I know: What I have done is done; I bear within A torture which could nothing gain from thine. The mind which is immortal makes itself Requital for its good or evil thoughts, Is its own origin of ill and end, And its own place and time; its innate sense, When stripp'd of this mortality, derives No colour from the fleeting things without, But is absorb'd in sufferance or in joy, Born from the knowledge of its own desert. Thou didst not tempt me, and thou couldst not tempt me; I have not been thy dupe nor am thy prey, But was my own destroyer, and will be My own hereafter. - Back, ye baffled fiends! The hand of death is on me - but not yours! (The Demons disappear.)
ABBOT.	Alas! how pale thou art - thy lips are white - And thy breast heaves - and in thy gasping throat The accents rattle. Give thy prayers to Heaven - Pray - albeit but in thought, - but die not thus.
MANFRED.	'T is over-- my dull eyes can fix thee not; But all things swim around me, and the earth Heaves as it were beneath me. Fare thee well - Give me thy hand.
ABBOT.	Cold - cold - even to the heart - But yet one prayer - Alas! how fares it with thee?
MANFRED.	Old man! 't is not so difficult to die. (MANFRED expires.)
ABBOT.	He's gone, his soul hath ta'en its earthless flight; Whither? I dread to think; but he is gone.

Մյուս կողմից... Մանֆրեդ: Բայրոնն ու ես ըստ երևույթին նույն հոգին ենք կիսել:
Դե, Բրանդի ու Մանֆրեդների կերպարների հակադրությունը պատահաբար չեմ բերել:
(իհարկե, ինձ հաճելի կլիներ ցույց տալ Բայրոնի գերակայությունն Իբսենի նկատմամբ, բայց ա. դա առանց այդ էլ ակնհայտ է, բ. եթե նպատակս դա լիներ, «Բրանդի» վերջն էլ կմեջբերեի)
Պարզապես քրոջս հետ սկսել աշխատանքը «Գիլգամեշի» վրա: Ու միտք առաջացավ. հերոսը, լինելով Կայեն (առաջին մարդը, որը պատրաստ է սպանել հանուն Աստծո), աչքերը բացվելուց հետո աճում է Մանֆրեդի: