Լեկցիա I. Օկուլտային փիլիսոփայությունը վերածննդի ժամանակաշրջանում (հատված)

☉ in 2° ♌ : ☽ in 29° ♑ : Anno IVxviii a.n.

Նախաբան

Արա, ինչ Կամենում ես, կլինի ողջ Օրենքը:

Նախ, արդարության համար նշեմ, որ այս լեկցիան մեծ մասամբ հանդիսանում է ոչ թե ինքնուրույն աշխատանք, այլ, ավելի շուտ, մշակում տարբեր աղբյուրներից: Ի վերջո, սա ծանոթացնող լեկցիա է, ոչ թե հեղինակային ուսումնասիրություն կամ գիրք: Աղբյուրների ցանկը կարող եք կապվել ու ստանալ ինձանից:

Երկրորդ՝ եթե սպասում եք, որ ես ձեզ սովորեցնելու եմ հրե գնդեր շպրտել, ապա հիշեցնեմ, որ ես աճպարար չեմ, ու այս տեղը կրկես չի:

Երրորդ՝ այո, լեկցիայի տեքստը պետք է ձանձրալի լինի: Ներկայացման ձևը շատ բան է որոշում: Ես կանեմ հնարավորինս ամեն ինչ, որ այս ձանձրալի լեկցիան ձեր համար դարձնեմ էլ ավելի ձանձրալի:

Կցանկանայի այս լեկցիան սկսել պատմական ակնարկով, որն ունկնդիրներին ցույց կտա, թե ինչ արմատներ է ունեցել եվրոպական օկուլտիկ ավանդությունն ու փիլիսոփայությունն ու ինչու է իր մեջ ներառում այնքան բազմապիսի տարրեր, ինչպիսիք են հրեական միստիցիզը՝ Կաբալան, հերմետիկ ալքիմիան, աստրոլոգիան ու շատ ուրիշ բաներ:

Օկուլտային փիլիսոփայությունը վերածննդի ժամանակաշրջանում

XIII դարում Իբերիական թերակղզին, որի վրա ներկայումս տեղակայված են Պորտուգալիան, Իսպանիան, Անդորրան, Ջիբլարթարն ու Ֆրանսիայի մի փոքր հատված, յուրահատուկ մշակութային խաչմերուկ էր. գերակշռող կաթոլիկ քրիստոնեության հետ կողք-կողքի բավականաչափ մեծ ազդեցություն ունեին նաև մուսուլման արաբները: Հրեաների միջնադարյան մշակույթի ամենաուժեղ կենտրոններից մեկը նույնպես Իսպանիան էր: Հենց այս միջավայրում է իր Արվեստը ձևավորել միջնադարյան գրող ու միստիկ Ռամոն Լուլը:

Ինչպես գիտեք, թե՛ քրիստոնեությունը, թե՛ մուսուլմանությունն իրենց արմատներով սերտ կապված են հուդայականության հետ, ինչը պայմանավորում է այս երեք մշակույթների ընդհանրությունները: Լուլի նպատակն էր նրանց փիլիսոփայական, գիտական ու միստիկ միավորման հիման վրա ստեղծել Արվեստ («Արվեստ» բառն այստեղ կիրառելի է իր օկուլտիկ, ոչ թե ընդհանուր իմաստով, դրա համար էլ գրվում է մեծատառով):

Ո՞վ էր Ռամոն Լուլը: Նա հայտնի էր ինչպես որպես կրոնական գործիչ, խաչակրաց արշավանքների գաղափարական հակառակորդ, այնպես էլ որպես հայտնի ալքիմիկ: Որոշ աղբյուրներ նրան են վերագրում «եթեր» տարրի հայտնագործումը: Իհարկե, որպես կրոնական գործիչ նրան սխալ կլինի համարել օկուլտիկ փիլիսոփա, բայց հենց Լուլական Արվեստն է, որ շատ հարցերում նախանշել է այս ոլորտի այլ գործիչների ուղին:

Գիտական սկզբունքներից մեկը, որն ընդհանուր է քրիստոնյաների, մուսուլմանների ու հրեաների համար, ու որի վրա Լուլը հիմնել է իր Արվեստը, տարրերի տեսությունն էր. որ ամեն ինչ բնական աշխարհում կազմված է չորս տարրերից՝ «հող», «ջուր», «օդ», «կրակ»: Նրանց համատատասխանեցվում էին տարրերի հատկանիշները՝ «սառը», «խոնավ», «չոր», «տաք»:

Կարիք չկա այս ամենը հասկանալ բառացի, քիմիական իմաստով՝ իհարկե, մենք գիտենք, որ նյութի կառուցվածքը շատ ավելի բարդ է, իսկ քիմիական տարրերը նշվում են Մենդելեևի աղյուսակում: Տարրերի մասին տեսությունն ավելի շատ կապ ունի փիլիսոփայական, աշխարհընկալման, մարդկային մտածողության մեջ աշխարհի արտապատկերման, շրջակա միջավայրի արտահայտումների ու մարդկային հատկանիշներ վերագրելու հետ: Այլ կերպ ասած՝ աշխարհի մեջ ինքդ քեզ տեսնելու ու ինքդ քո մեջ աշխարհը տեսնելու հետ:

Չորս տարրերը կազմում էին տարբեր խառնուրդներ, տարբեր համաձուլվածքներ ու երանգներ, որոնք կարելի էր դասակարգել: Այս չորսկողմյա բաժանումը կարելի է հանդիպել նաև այլ, շատ ավելի հին փիլիսոփայական ու գիտական մոդելների մեջ. օրինակ, դեռ II-III դարերում ապրած հույն բժիշկ Գալենը մարդկային բնավորությունները բաժանում էր ըստ մարմնի հեղուկների գերակշռության. արյուն՝ սանգվինիկ, սև մաղձ՝ մելանխոլիկ, դեղին մաղձ՝ խոլերիկ, լորձ՝ ֆլեգմատիկ: Այս բաժանման հետ դուք պետք է որ ծանոթ լինեք, կանի որ այն ինչ-որ չափով կիրառվում է նաև ժամանակակից հոգեբանության ու բժշկության մեջ: Տարրերի տեսությունը նաև անդրադառնում էր աստղերին՝ յոթ մոլորակներին ու կենդանակերպի տասներկու նշաններին, որոնց նույնպես վերագրում էին «սառը», «խոնավ», «չոր» ու «տաք» ազդեցություններ:

Լուլական արվեստի ու կապը աստրոլոգիայի (չեմ սիրում այստեղ կիրառել «աստղագուշակություն» բառը, շուտով կհասկանաք, թե ինչու) կարելի է ուսումնասիրել Լուլի 1297 թվականի «Tractatus de astronomia» աշխատանքի մեջ: Աշխատանքն անդրադառնում է բուժման միջոցների տեսական ու գործնական կիրառմանն ու տարրային հատկանիշների դասակարգմանը: Լուլի աստրոլոգիան աստղագուշակություն չի. այն չի անդրադառնում հորոսկոպներ կազմելուն, ապագան գուշակելուն ու այլ նման բաների: Փոխարենն այն կազմում է տարրերի տեսության մասը, խոսում է հենց յոթ մոլորակների ու կենդանակերպի տասներկու նշանների տարրային բնութագիրներին:

Ռամոն Լուլի Արվեստի համար հիմք է հանդիսանում մի կրոնական սկզբունք, որն ընդհանուր է երեք կրոնական ավանդությունների համար էլ. թե՛ քրիստոնյաների, թե՛ մուսուլմանների, թե՛ հրեաների: Այդ սկզբունքը Սուրբ Անուններն ու Ատրիբուտներն են (վերջիններս Լուլը նախընտրում է անվանել Արժանիքներ): Արվեստի հիմք հանդիսացող Սուրբ Արժանիքներն են. Bonitos («Բարություն»), Magnitudo («Մեծություն»), Eternitas («Հավերժություն»), Potestas («Զորություն»), Sapientia («Իմաստություն»), Voluntas («Կամք»), Virtus («Առաքինություն»), Veritas («Ճշմարտություն»), Gloria («Փառք»): Երեք կրոնների ներկայացուցիչներն էլ կհամաձայնեին, որ այս իննը արժանիքները բնութագրիչ են Աստծո համար, ինչը Լուլին հիմք էր տալիս կարծել, որ սա, միավորած տարրերի տեսության հետ, այնքան անսխալական ու ընդհանուր կրոնական ու գիտական հիմք է Արվեստի համար, որ կարող է գործել Արարման բոլոր մակարդակներում: Ու, ինչը Լուլի համար պակաս կարևոր չէր, Արվեստը կարող էր մուսուլմաններին ու հրեաներին ապացուցել քրիստոնեական Սուրբ Երրորդության ճշմարտացիությունը:

Լուլիզմի աչքի ընկնող հատկանիշ է, որ այն տառանիշներ է ավելացնում այնպիսի աբստրակտ հասկացությունների, ինչպիսիք են Աստծո Անունները, Ատրիբուտները կամ Արժանիքները: Իննը Արժանիքների շարքը (վերհիշենք՝ Bonitos «Բարություն», Magnitudo «Մեծություն», Eternitas «Հավերժություն», Potestas «Զորություն», Sapientia «Իմաստություն», Voluntas «Կամք», Virtus «Առաքինություն», Veritas «Ճշմարտություն», Gloria «Փառք») Արվեստում վերածվում են BCDEFGHIK իննը տառերին, իսկ չնշված A-ն աննկարագրելի Աբսոլյուտն է: Լուլն այս տառերը տեղադրում է պտտվող համակենտրոն անիվների վրա, ստանալով նրանց բոլոր հնարավոր համադրությունները: Ու քանի որ Աստծո արժանիքներն Արարման բոլոր մակարդակներում արտահայտվում են, նա կարող է Տիեզերքով բարձրանալ ու իջնել Արվեստի պատկերների միջոցով՝ գտնելով Արժանիքներն ու նրանց փոխհարաբերությունները ամեն մակարդակի վրա:

Սա, իհարկե, Ռամոն Լուլի Արվեստի չափազանց պարզունակ նկարագրություն է. համակարգը չափազանց բարդ ու ծավալուն է մի լեկցիայի մեջ նկարագրելու համար:

Իսպանիայում է առաջին անգամ գրի առնվել Կաբալայի հիմնարար «Զոհար» տեքստը: Դասական Կաբալայի հիմքում եբրայերեն այբուբենի քսաներկու տառերի, ինչպես նաև տաս Սեֆերների մասին ուսմունքն է (סְפִירוֹת‎ Սեֆիրոտ բառը Սեֆեր բառի հոգնակին է), որոնք կազմում են Կենաց Ծառը:

Սեֆիրոտը պարունակում է Աստծո տաս ամենաբնորոշ անունները, որոնք իրենց ամբողջականության մեջ կազմում են նրա միակ մեծն Անունը: Սեֆիրոտը ծագում է անանուն «ային սոֆից» (Աստվածությունը, նախքան աշխարհի Արարման տեսքով արտահայտվելը): Սեֆերների անուններն են.

• כתר Կեթեր («Թագ»)
• חכמה Խոկմա («Իմաստություն»)
• בינה Բինա («Ըմբռնում»)
• חסד Շեզեդ («Բարություն»)
• גבורה Գեբուրա («Խստություն»)
• תפארת Տիֆարետ («Գեղեցկություն»)
• נצח Նետզախ («Հավերժություն»)
• הוד Հոդ («Փառք»)
• יסוד Յեսոդ («Հիմք»)
• מלכות Մալխուտ («Արքայություն»)

Եթե հաշվի առնենք, որ Սեֆերների լատիներեն անվանումներն են Gloria, Sapientia, Veritas, Bonitas, Potestas, Virtus, Eternitas, Splendor, Fundamentum, անանուն A-ից բխող իննը Արժանիքների հետ զուգահեռն ակնհայտ է դառնում:

Ավելին ասեմ. համակենտրոն շրջանները Կաբալայում նույնպես կիրառվում են Սեֆիրոտը պատկերելու համար:

Այժմ մտովի տեղափոխվենք XV դարի Իտալիա, ու Ֆլորենցիայի Մեդիչիների արքունիքում կհանդիպենք մեր լեկցիայի երկրորդ անվանը. Ջիովաննի Պիկո դելա Միրանդոլա (1463–94): Պիկոն ու իր ժամանակակից փիլիսոփա Մարսիլիո Ֆիչինոն հիմնադրեցին ու տարածեցին ուղղությունը, որը կարելի է անվանել վերածննդի շրջանի նեոպլատոնիզմ: Թուրքերի կողմից Կոնստանդինոպոլիսի գրավումից հետո շատ հունարեն ձեռագրեր հասան Ֆլորենցիա, որոնց մեջ էին նաև Պլատոնի ու նեոպլատոնիստների աշխատանքները: Ձեռագրերի մեջ Պիկոյի ու Ֆիչինոյի համար գրավիչ էր «Corpus Hermeticum»-ի գաղափարը՝ առասպելական եգիպտական իմաստուն Հերմես Տրիմեգիստուսին (Հերմես Եռամեծ) վերագրվող: Ֆլորենցիացիները հավատում էին, որ Հերմեսն ապրել է Մովսեսի ժամանակներում, եթե ոչ ավելի վաղ, ինչի պատճառով Հերմետիկ տեքստերը համարվում էին գրեթե նույնչափ սրբազան, ինչքան Ծննդոցը, որը վերագրվում էր Մովսեսին: Հերմետիկ միջուկին դժվար չէր միաձուլել նաև Կաբալան, որը համարվում էր Մովսեսից ժառանգած իմաստության ավանդություն, ու պարունակում էր գնոստիկ տարրեր, որոնք կարելի էր միաձուլել Հերմետիկ գնոստիցիզմին: Մարսիլիո Ֆիչինոն իր նեոպլատոնիստական աստվածաբանության, փիլիոսփայության ու մոգության մեջ չի կիրառել Կաբալա կամ կաբալիստական մեթոդներ, իսկ Պիկոն, ի տարբերություն նրա, դա արել է: Վերջինս հավատում էր, որ հրեական տեքստերն ու ուսմունքները կընդլայներին քրիստոնեության նրանց ըմբռնումը հրեական միստիցիզմի հնության շնորհիվ:

Ուշադրություն դարձրեք. միստիկ, միստիցիզմ բառերը ազատորեն կիրառվում են աստվածաբանի ու Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցու անդամի կողմից: Ընդամենը մի քանի դար հետո «միստիկ» բառը մեղադրանք էր, որի համար մեղադրյալը կարող էր կանգնել ինկվիզիցիայի դատարանի առաջ:

Պիկոն հավատում էր, որ Կաբալան կօգնի հաստատել քրիստոնեության ճշմարտացիությունը: Այս հավատը ժառանգել են քրիստոնեական կաբալիստների շատ դպրոցներ, որոնք ձևավորվել են նրանից հետո: Վերջիններս Պիկո դելա Միրանդոլային դիտում էին որպես քրիստոնեական Կաբալայի հիմնադիր:

Պիկո դելա Միրանդոլան, կարևոր է նշել, որ նկատեց, որ Ռամոն Լուլի Արվեստը կաբալիստական մեթոդ է: Իսպանո-հրեական կաբալիստ Աբրահամ Աբուլաֆիայի «Ars Combinandi»-ն քննարկելիս նա ասում է, որ այն նման է «Ars Raymundi»-ին՝ Ռամոն Լուլի Արվեստին:

Վերածննդի շրջանի ժամանակակից ուսումնասիրությունները մեզ ցույց են տալիս, որ վերածննդի նեոպլատոնիզմը Հերմետիկ, կամ մոգական միջուկ ուներ, ու Կաբալայի վերածննդի շրջանի կիրառումը կարող էր հեշտությամբ ներառել «պրակտիկ կաբալա»՝ մոգության եղանակ:

Մարսիլիո Ֆիչինոն, իր հերթին, համարվում է վերածննդի ամենանշանակալի նեոպլատոնիստը: Նա, Կոզիմո դե Մեդիչիի հովանավորության տակ, հիմնադրել է Ֆիրենցեի ակադեմիան, որը ոչ թե ժամանակակից ակադեմիկ կազմակերպություն էր, այլ քննարկումների ու գրական խումբ: Ակադեմիայի գործունեությունների մեջ մտնում էին պոեզիա ու խաղեր:

Ֆիչինոն էր, որ թարգմանեց Պլատոնի բոլոր երկխոսությունները լատիներեն ու բազմաթիվ մեկնաբանություններ գրեց: Նրա ամենահամակարգված ու կարևոր աշխատությունը «Պլատոնական Աստվածաբանությունն» էր, որտեղ նա ուրվագծեց նեոպլատոնիզմն ու միակցեց այլ փիլիսոփայական համակարգերի, մասնավորապես՝ քրիստոնեության հետ:

Ֆիչինոյի փիլիսոփայության կենտրոնական գաղափարն այն է, որ մարդկային հոգին անմահ է ու տիեզերքի կենտրոնն է հանդիսանում: Այն տեղակայված է գաղափարների աբստրակտ իրականության ու նյութական աշխարհի միջև: Այսպիսով, այն փոխանցող, միջնորդ, մեդիատոր է երկու աշխարհների միջև:

Հումանիստական ուղղություններին պլատոնական գաղափարներ փոխանցելը վերջիններիս նոր շունչ փոխանցեց ու ավելի մեծ ներուժ՝ տարածված արիստոտելյան ուղղությունների դեմ պայքարելու համար, ինչի համար նրանք պարտական են հենց Մարսիլիո Ֆիչինոյին:

«Ամեն բան Աստծո ներքո պարզունակ բան է, բայց հոգու մասին է, որ իրոք կարելի է ասել՝ այն ամեն բան է... Այս պատճառով է, որ հոգին կարելի է անվանել Արարման կենտրոնն ու միջանկյալ հասկացությունը Տիեզերքի բոլոր բաների միջև, Տիեզերքի ամբողջությունը, բոլոր բաների դեմքն ու Տիեզերքի միացնող կենտրոնը»:

Հետաքրքիր է Ֆիչինոյի պլատոնական սիրո գաղափարը. մարդու հոգու էությունից ձգող ուժ, որը մղում է հոգիներին ոչ թե առանձնանալ, այլ մոտենալ իրար. երբ մարդիկ Աստծո հոգևոր սերը անդրադարձնում են ընկերության ու սիրո զգացողության տեսքով, նրանք հասել են իրենց հասու ընկերության ամենաբարձր աստիճանին: Իհարկե, խիստ right-hand գաղափար է, բայց կարևոր է նշել, որ Ֆիչինոն երբեք այն չի հակադրել սեռական սիրո գաղափարին, ի տարբերություն բազմաթիվ կիսագրագետ ժամանակակիցների: Այս երկու գաղափարները չէին հատվում իրար հետ ու չէին հակասում իրար, առավել ևս չէին կարող իրար փոխարինել:

1489 թվականին Ֆիչինոն ավարտեց իր «Երեք Կենաց Գրքերը». առաջինը պատմում է, թե ինչպես ապրել առողջ կյանք, երկրորդը՝ երկար կյանք, երրորդը՝ «Կյանք, արժանի Երկնքին» («De vita coelitus comparanda»): Երրորդ գիրքը, Ֆիչինոյի մոգական համակարգի հիմնարար աշխատությունը, ժամանակի փիլիսոփայական ու աստվածաբանական տեսանկյունից ամենահակասականն է. այնտեղ նա ներկայացնում է նեոպլատոնիկ աղբյուրներից քաղած մոգական տեսություն, ինչպես նաև մեջբերում է «Corpus Hermeticum»-ի լատիներեն «Asclepios»-ի տողեր, որոնք կռապաշտության տարրեր են պարունակում (ավելի ճիշտ՝ անդրադառնում են «աստվածներ սարքելուն»), ինչպես նաև մեկնաբանում է նեոպլատոնիզմի հիմնադիր, հույն հեղինակավոր փիլիսոփա Պլոտինուսի հետևյալ տողերը.

Ու ես մտածում եմ, որ հին ժամանակների իմաստուն մարդիկ, որ տաճարներ ու արձաններ էին ստեղծում՝ ցանկանալով, որ աստվածները ներկա լինեն իրենց մեջ, նայելով Ամենի էությանը, գիտեին, որ հոգու էությունը հեշտ է գրավել, բայց եթե ինչ-որ մեկը նրան հաճո բան ստեղծեր ու կարողանար նրա մի մասը ստանալ, ամեն բանից հոգին հեշտ կստանար (Էննեադ 4.3.11)

Մարսիլիո Ֆիչինոն գրում է իր գրքում.

Ինչում կայանում է, ըստ Պլոտինուսի, Երկնքից բարիք գրավելու ուժը, մասնավորապես, որ լավ պատրաստված ֆիզիկական կերպերը կարող են հեշտությամբ գրավել Աշխարհի հոգուն, Աստղերի ու Դաեմոնների հոգիներին:

Ինչն արդեն բավականին left-hand կոնտեքստ կամ գոնե նախածիլեր է հաղորդում առաջին հայացքից right-hand թվացող փիլիսոփային: Այո, նրա գրվածքը գրագետ ու համակարգված թեուրգիա է՝ մոգություն աստվածների միջոցով:

Այժմ անցնենք չորրորդ անվանը. Յոհաննես Ռոյխլին (1455–1522): Ռոյխլինը գերմանական վերածննդի մեծագույն գիտնականներից էր: «De arte cabalistica» ուղերձում նա պապ Լևոն X-ին պատմում է, թե ինչպես է երիտասարդ ժամանակ Իտալիայում ճանապարհորդելիս հանդիպել Պիկո դելա Միրանդոլային: Հենց Պիկոյի աշխատանքն է Ռոյխլինին ոգեշնչել ուսումնասիրել Կաբալան: Նրա առաջին կաբալիստական աշխատանքը՝ «De verbo mirifico» («Հրաշագործ Բառը») հրատարակվել է Գերմանիայում 1494 թվականին: Գործը զրույցի տեսքով է հույն Սիդոնիուսի, հրեա Բարուխիասի ու քրիստոնյա Կապնիոնի (նույն Ռոյխլինի ) միջև: 

Հրեան տխուր գործող անձ է, տեղակայված Սատուրնի նշանի տակ. սա իրար հետ զուգակցում է Սատուրնի՝ հրեական կրոնի աստղը լինելը Սատուրնական խառնվածքի մելանխոլիկ լինելու հետ: Բարուխիասը գովերգում է Կաբալան, որը ավանդաբար հրեաների մեջ փոխանցվող գիտություն է, գովերգում է եբրայերենը, որով Աստված խոսում է իր հրեշտակների հետ, ու որով արտաբերելի են Աստծո ու հրեշտակների անունները: Ռոյխլինը Պիկոյից մեջբերումներ է կատարում: Նա կրկնում է Սեֆիրոտի անվանումները եբրայերենով, մեծ հետաքրքրություն է ցուցաբերում հրեշտակների եբրայերեն անունների մեջ, ու ինչպես է պետք նրանց կանչել: Երրորդ մասում քրիստոնյա Կապնիոնը խոսում է ու կաբալիստին ապացուցում է, որ Հիսուսը Մեսսիայի անունն է, քանի այն հանդիսանում է Տետրագրամատոնը (Աստծո ամենասրբազան անունը)՝ ավելացրած S տառը: Չնայած փաստարկը Պիկոյինն էր, Ռոյխլինի գիրքը մեծ ներուժ ուներ քրիստոնեական կաբալայի տարածման հարցում: Հետաքրքիր է, որ Ռոյխլինը իր «De verbo mirifico»-ում խորապես հետաքրքրված է «եբրայերեն լեզվի հրաշագործ ուժով, ինչպես ուսուցանվում է Կաբալայում», ու ցանկանում է մեծացնել վերածննդի փիլիսոփայության ուժը՝ շեշտը դնելով մոգական միջուկի ու հատկապես Կաբալայի վրա:

Սա կարևոր դիտարկում է. թեև պետք է նաև ավելացնել, որ Պիկոն իր «Մոգական Եզրակացություններում» նույնպես նշում է, որ Magia-ն պետք է միշտ կապակցված լինի Կաբալայի հետ, որ լինի միաժամանակ թե՛ ուժեղ, թե՛ անվտանգ:

Ու նորից. Magia: Քրիստոնյա աստվածաբանի կողմից:

«De verbo mirifico»-ից քսաներեք տարի անց՝ 1517-ին, Ռոյլիխը հրատարակեց իր երկրորդ աշխատությունը Կաբալայի մասին՝ «De arte cabalistica»: Բացի նախորդ աշխատության համեմատ Ռոյխլինի գիտելիքների կտրուկ աճից, այս աշխատանքը նշանակալի է ևս մի բանով. այն Կաբալայի շուրջ առաջին լիարժեք աշխատանքն է, որի հեղինակը հրեա չի:

Այս անգամ հունական միտքը ներկայացնում է պյութագորական Ֆիլոլաուսը: Ֆրանկֆուրտի մի պանդոկում նա հանդիպում է մուսուլման Մարրանուսին ու կաբալիստ Սիմոն բեն Էլիազերին: Պյութագորականի ներկայությունը շատ կարևոր է, քանի որ նա ներմուծում է թվերի կարևորության գաղափարը: Դեռ Պիկոն իր «Մաթեմատիկական Եզրահանգումներում» նշել է, որ «թվի միջոցով եղանակ կարող է լինի ամեն իմանալի բանն ուսումնասիրելու ու հասկանալու համար»: Եբրայերեն այբուբենի տառերը թվային նշանակություններ ունեն, Աստծո ու հրեշտակների անունները կարող են արտահայտվել թվայնորեն: Աբրահամ Աբուլաֆիան եբրայերենի տառերի վրա իր մտասևեռումները փոխանցում էր թվերի: Կարելի է ասել, որ Կաբալան ենթակա է միստիկ մաթեմատիկայի վերածվելու:

Անցնենք վեցերորդ անվանը. Ֆրանչեսկո Ջիորջի Վենետիկցի (1466–1540), ֆրանցիսկյան վանահայր: Կարծում եք, իզու՞ր է Դարրեն Արոնոֆսկու «Ֆոնտան» ֆիլմի վանահայրը, որը գնոստիկ ուսումնասիրություններ է իրականացնում ու աջակցում է Թագուհուն ընդդեմ կաթոլիկ եկեղեցու պաշտոնական ներկայացուցչի, հենց ֆրանցիսկյանների օրդենից (չար ծիծաղ): Նրա հիմնական աշխատանքները «De harmonia mundi»-ն (առաջին անգամ հրատարակվեց 1525-ին) ու «Problemata»-ն էին (1536): Այս աշխատություններում պարզ երևում է Ֆրանչեսկոյի վրա Ֆլորենցիայի նեոպլատոնիստների ազդեցությունը: Իհարկե, այս հոգևորականի Կաբալան շատ ավելի խիստ քրիստոնեական շեշտ է կրում իր վրա, բայց մյուս կողմից այն հարստացված է Վենետիկի հրեա հանրության նոր ուսումնասիրություններով:

Ջիորջիի առաջնային հետաքրքրությունը, որպես քրիստոնյա կաբալիստ, կայանում էր հավատի մեջ, որ Կաբալան կարող էր ապացուցել կամ արդեն ապացուցել էր քրիստոնեության ճշմարտությունը:

Ապացուցել քրիստոնեության ճշմարտությունը: Քանի՞ անգամ արդեն հանդիպեցինք այս հասկացությունը: Այսինքն, տասնվեցերորդ դարում քրիստոնեության ճշմարտությունը դեռ կարող էր կասկածի տակ վերցվել ու ապացուցման կարիք ուներ: Իհարկե, միայն եկեղեցուն հավատարիմ աստվածաբանների համար:

Ինչպես Պիկոն, Ջիորջին նույնպես տեսնում էր կապերն ու զուգահեռները հրեական գնոստիկ համակարգի ու Հերմես Տրիմեգիտուսի ուսմունքի միջև, որին նույնպես քրիստոնեական մեկնաբանություն էր տրվել: Ջիորջիի նեոպլատոնիզմն իր մեջ ներառում էր պյութագորա-պլատոնական նումերոլոգիայի մի ամբողջ ավանդություն:

Հիշարժան փաստ է, որ Ջիորջին կապեց Պսևդո-Դիոնիսուսի (V-VI դարերի անանուն փիլիսոփա) հրեշտակների հիերարխիան Կաբալայի Սեֆիրոտի հետ:

Հասանք յոթերորդ, խիստ կարևոր անվանը. Հայնրիխ (Հենրի) Կոռնելիուս Ագրիպպա (1486–1535): Ագրիպպայի «De occulta philosophia»-ն այժմ համարվում է վերածննդի շրջանի «Magia»-ի ու «Կաբալայի» անփոխարինելի ձեռնարկ, որը համատեղում է Ֆիչինոյի բնական մոգությունը Պիկոյի կաբալիստականի հետ, այսպիսով կարևոր դեր խաղալով մոգական միջուկով վերածննդյան նեոպլատոնիզմի տարածման մեջ: Ժամանակակից ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ Ագրիպպայի «սև մոգերի արքայազնի» հեղինակությունն իրականում եկեղեցու պրոպոգանդայի արդյունք է եղել (որն, ի միջի այլոց, ակտիվացել է նրա մահվանից հետո. կյանքի օրոք Ագրիպպան, անորոշ պատճառներով, լուրջ հալածանքների չի ենթարկվել), ու առաջ է գալիս նախա-ռեֆորմիստական հումանիզմի ու «ուժեղ» փիլիսոփայության համաձուլվածքի կրողի պատկեր:

Կոռնելիուս Ագրիպպային է վերագրվում այսպես կոչված ռեզոնանսի օրենքը. «բոլոր բաները, որ նման են իրար, ու այդ պատճառով՝ կապակցված, ձգվում են մեկը դեպի մյուսի զորությունը»:

Ագրիպպան անկասկած ներշնչանք էր ստացել Ռոյխլինի քրիստոնեական Կաբալայից: 1510 թվականին (ընդամենը 24 տարեկանում), կրոնական ու գիտական գործիչ Յոհաննես Տրիտհեմուսի հետ սովորելու կարճ շրջանում նա վերջինիս ուղարկեց իր գլուխգործոց համարվող «De occulta philosophia libri tres» աշխատության վաղ սևագրությունը, որը վաղ օկկուլտային մտքի համագումար էր: Տրիտհեմուսը խորհուրդ տվեց նրան գաղտնի պահել աշխատանքը՝ խորհուրդ, որին Ագրիպպան լսեց ու հետաձգեց հրատարակումը: Էլ ավելի վաղ տարիքում, եթե հավատանք աղբյուրներին, նա Ռոյխլինի թեմայով լեկցիաներ էր կարդում:

Թեև Ագրիպպան դեպի Իտալիա առաջին ուղևորության պահին արդեն բավականին ծանոթ էր Ֆիչինոյի ու Պիկոյի մոգական ավանդություններին, սա կարևոր ուղևորություն էր, քանի որ հնարավորություն տվեց նրան ուղղակիորեն շփվել ավանդության հետ, որը նա միայն ուսումնասիրել էր: Իտալիայում նա խորապես ուսումնասիրեց հերմետիկ ավանդությունն ու Կաբալան Ֆիչինոյի ու Պիկոյի ուղիղ գծով հետևորդ գիտնականներից: Նա նաև յուրօրինակ «կամուրջ» դարձավ իտալական ու գերմանական-ռոյխլինական դպրոցների միջև, որոնցից երկրորդի անմիջական կրողն էր հանդիսանում:

Ագրիպպան, իր շատ ընկերների պես, ուշադիր հետևում ու աջակցում էր վաղ ռեֆորմացիային ու Լյութերին:

1524 թվականին Ագրիպպան ուղևորվեց Ֆրանսիա ու հրատարակեց իր «De vanitate scientiarum» գիրքը, որտեղ նա պնդում է, որ մարդկային ամբողջ գիտելիքն անօգուտ է, գիտությունը՝ դատարկ, ներառյալ օկուլտիզմը: Նրա արդեն հիշատակված «De occulta philosophia libri tres»-ը, չնայած վաղուց արդեն պատրաստ լինելուն, տպագրվել է միայն 1533 թվականին:

Ֆրանսիայում նա կապեր էր պահպանում բժիշկների, լուլիստների ու այլ գիտնականների հետ, որոնց մեջ էր մեծն գիտնական ու հերմետիկ (հիմա Լյովը իրեն շաաաատ վատ կզգա ստամոքսաղիքային տրակտի տեսանկյունից) Լեֆեվղ դ'Էտապլի հետ:

Որոշ աղբյուրներ պնդում են, որ Կոռնելիուս Ագրիպպան կյանքի վերջին շրջանում հրաժարվել է օկուլտիկ գիտություններից, բայց այդ պնդումներն անհիմն են: Նա ընդամենը հրաժարվել է «De occulta philosophia libri tres»-ի հրատարակված տարբերակից ու փոխարինել այն նորացվածով: