Ռոջեր Ժելյազնի, «Այստեղ վիշապներ են ապրում»

Բ. Պողոսյանի թարգմանությամբ

ԳԼՈՒԽ II

Բայց հետո, օրերից մի օր, թագավորի աղջիկն՝ արքայադուստրը, պետք է նշեր իր ծննդյան օրն, ու թագավորը ցանկանում էր այն յուրահատուկ ձևով նշել:
«Ես հրավառությու՛ն եմ ցանկանում»,- ասաց նա:
«Այո, տիրակալ: Լավ գաղափար է»,- ասաց առաջին խորհրդականը:
«Այո, իսկապե՛ս, տիրակա՛լ: Շա՛տ լավ գաղափար է»,- ասաց երկրորդ խորհրդականը:
«Օ, այո՛, մեծն տիրակալ: Շատ, շատ լավ գաղափար է»,- ասաց երրորդ խորհրդականը:
«Հմմ, իսկ որտեղի՞ց գտնենք հրավառություններ, տիրակալ»,- հարցրեց չորրորդ խորհրդականը, որին պալատում երբեք էլ առանձնապես չէին սիրել (բայց քանի որ նրա այրի մորաքույրը թագուհու մտերիմներից էր, թագավորը նրան պահում էր այդ պաշտոնում՝ չնայած անհարմար հարցեր տալու սովորությանը):
«Մարդն, ով հրավառություններ էր պատրաստում, մոտ տաս տարի առաջ մահացել է»,- բացատրեց նա,- «ու ոչ ոքի չի սովորեցրել իր արհեստը: Ահա թե ինչու վերջին տարիներին հրավառություններ չեն եղել»:
«Մենք պարզապես պետք է դրանք ձեռք բերենք»,- ասաց թագավորը,- «քանի որ ես այդպես եմ ցանկանում»:
«Այո»,- ասաց առաջին խորհրդականը:

«Մենք պարզապես պետք է դրանք ձեռք բերենք»,- ասաց երկրորդը:
«Քանի որ արքան այդպես է ցանկանում»,- ասաց երրորդը:
«Ինչպե՞ս»,- հարցրեց չորրորդը:
«Մենք կարող էինք, դե, բերելել դրանք»,- ասաց առաջինը:
«Այո, բերել դրանք»,- ասաց երկրորդը:
«Բերել դրանք, այո»,- ասաց երրորդը:
«Որտեղի՞ց»,- հարցրեց չորրորդը:
«Դե, մենք կարող էինք բերել դրանք այնտեղից... հմմ»:
«Այո, մենք կարող էինք դրանք բերել Հմմից»,- համաձայնեց երկրորդը:
«Ես միայն «հմմ» ասացի, ոչ թե տեղի անուն»,- ասաց առաջինը:
«Օհ, ներողություն, ես կարծեցի, թե դուք Մմ գետի վրայի Հմմ քաղաքի մասին եք խոսում: Հիմա որ մտածում եմ՝ այն չափազանց հեռու է»:
«Եկեք քարտեզ վերցնենք ու նայենք»,- ասաց երրորդը:
«Գերազանց գաղափար է»,- ասաց երրորդը,- «քարտեզ վերցնենք ու նայենք»:
Այդպես էլ արեցին: Նրանք հավաքվեցին քարտեզի շուրջ ու սկսեցին այն ուսումնասիրել:
«Արևելքում վիշապնե են»,- ասաց առաջինը:
«... Ու արևմուտքում էլ են վիշապներ»,- ասաց երկրորդը:
«... Ու հյուսիսում էլ են վիշապներ»,- ասաց երրորդը:
«... Ու հարավում էլ են վիշապներ»,- ասաց չորրորդը:-«Ստացվում է՝ մենք շրջապատված ենք վիշապներով: Փաստորեն, քարտեզի վրա միայն մեր թագավորությունն է ու վիշապներ: Հետևաբար՝ մենք չենք կարող հրավառություններ բերել»:
«Կարծես թե դա է հետևում...»- ասաց առաջինը:
«Բայց թագավորը հրավառություններ է ցանկանում»,- ասաց երկրորդը:
«Բայց որտեղի՞ց գտնենք դրանք»,- հարցրեց երրորդը:
Հետո առաջին խորհրդականի մոտ գաղափար ծագեց:
«Ի վերջո, ի՞նչ է վիշապը»,- հարցրեց նա:
«Օ, մե՛ծ»,- ասաց երկրորդը:
«... Ու չար»,- ասաց երրորդը:
«... Ու տգեղ, թեփուկապատ, կրակ շնչող»,- ավարտեց չորրորդը:- «Քարտեզի վրա նկար կա՝ շատ նկարներ, փաստորեն»:
«Դե»,- ասաց առաջինը,- «վիշապները կրակ են փչում, այդպես չէ՞: Հռոմեական մոմերի, վեզուվյան հրացայտերի, հրանոթ-ճայթուցիկների, գալարափայլերի, կապույտ հրեշտակների ու նորմանդական կրակների նման»:
«Ես միշտ այդպես եմ լսել»,- ասաց երկրորդը:
«Այո, հենց այդպես»,- ասաց երրորդը:
«Ե՞րբ է ձեզանից որևէ մեկը վերջին անգամ վիշապ տեսել»,- հարցրեց չորրորդը:
«Դե...»,- ասաց առաջինը:
«Ահ»,- ասաց երկրորդը:
«Էհ»,- ասաց երրորդը:
«Ինձ պարզապես հետաքրքիր էր»,- ասաց չորրորդը:- «Ես ինքս ոչ մի հատ չեմ տեսել»:
«Դե, դու: Դա դեռ ոչ մի բան չի ապացուցում»,- ասաց առաջինը:
«Ուրեմն, լսեք. եթե մենք չենք կարող հրավառություններ բերել, ի՞նչ կարծիքի եք նույն նպատակով վիշապ բերելու մասին: Կրակ, գունավոր լույեր, նման բաներ»:
«Ցնցող գաղափար է»,- ասաց երկրորդը:- «Վիշա՛պ բերել»:
«Շնորհավորում եմ»,- ասաց երրորդը:- «Փայլուն գաղափար է: Վիշապներն ամենուրեք են, մինչդեռ հրավառությունները՝ ոչ»:
«Այո»,- ասաց չորրորդը:- «Ես շատ կցանկանայի տեսնել, թե ինչպես եք դուք վիշապ բերում»:
«Ես հենց հիմա կառաջարկեմ թագավորին»,- ասաց առաջին խորհրդականը: Նա գնաց ու դա առաջարկեց թագավորին:
«Աստված իմ, այո՛»,- ասաց թագավորը:- «Հիանալի կլինի արքայադստեր ծննդյան օրվա տոնակատարությանը վիշապ բերել: Ինչու՞ իմ մտքով չանցավ»:
«Ահա թե ինչի համար են խորհրդականներն»,- ասաց առաջին խորհրդականը:
«Միանգամից մարդ ուղարկեք վիշապի հետևից»,- հրամայեց թագավորը,- «միջին չափսի, գունավոր կրակներով»:
«Շատ լավ, տիրակալ»,- ասաց առաջին խորհրդականը:
«Մարդ ուղարկեք վիշապի հետևից»,- ասաց նա երկրորդին:
«Մարդ ուղարկեք վիշապի հետևից»,- երկրորդն ասաց երրորդին:
«Մարդ ուղարկեք վիշապի հետևից»,- երրորդ խորհրդականն ասաց չորրորդին:
«Ու՞մ ուղարկեմ, ու որտե՞ղ»,- հարցրեց չորրորդը:
«Դա քո խնդիրն է»,- ասաց երրորդը:- «Ես միայն հրամաններն եմ փոխանցում»:
«Բայց ախր ոչ մեկը չկա, ում ես կարող եմ դրանք փոխանցել»,- ասաց չորրորդը:
«Ուրեմն ինքդ արա»,- ասաց երրորդը:
«Ապուշությու՛ն է»,- ասաց չորրորդը, որի անունը, հանգամանքների բերումով, Ուիլլիամ էր:
«Թագավորի հրամանն է»,- ասաց երրորդը:- «Քո գործը ենթարկվելն է, ոչ թե հարցեր տալը»:
«Շատ լավ»,- ասաց Ուիլլիամը, հոգոց քաշելով:- «Ես կփորձեմ: Բայց, ամեն դեպքում, ես կարծում եմ, որ սա ապուշություն է»:
«Սա թագավորի հրամանն է: Գնա՛, վիշա՛պ բեր»:
Ու նրանք ծիծաղեցին՝ նայելով, թե ինչպես է չորրորդ խորհրդականը գնում միջին չափսերի ու գունավոր կրակներով վիշափ փնտրելու:
«Մտածում եմ»,- մտածում էր Ուիլլիամը,- «ո՞վ կարող է իմ համար վիշապ բռնել: Ասպե՛տը: Իհա՛րկե: Ես ասպետ կուղարկեմ: Նրանք պետք է, որ սովոր լինեն նման քաջ, արի ու համարձակ բաներ անելուն»: